Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Nisan 2022 devri sonuçları açıklandı. Eşik paha olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, mart ayında 49,4 olan manşet PMI nisanda hafif düşüşle 49,2 olarak kaydedildi ve imalat dalının arka arda ikinci ay ivme kaybettiğine işaret etti. Nisanda evvelki aya nazaran daha ölçülü seyretmekle birlikte yavaşlama eğilimi beşinci aya ulaştı. Talep yetersizliği, fiyat taraflı baskılar ve Ukrayna’daki savaş üretimde azalışa yol açan faktörler olarak öne çıktı.
Yeni siparişlerde devam eden yavaşlama eğilimi talebin kırılgan olduğuna işaret etti. Firmalar, fiyatlardaki artış nedeniyle yeni sipariş almakta zorluk yaşandığını belirtti. Toplam yeni siparişler üst üste yedinci ay gerilerken yeni ihracat siparişleri ocak ayından beri birinci defa yavaşladı.
Maliyet baskıları nisan ayında güçlü seyrini korudu. Lakin girdi fiyatları enflasyonu, üst üste dördüncü ay azaldı ve geçen yılın eylül ayından bu yana en düşük seviyede kaydedildi. Anket iştirakçilerine nazaran, Türk lirasındaki bedel kaybı ve Ukrayna’daki savaş maliyet yüklerini artırırken petrol, doğalgaz ve deniz nakliyatı fiyatları yükseldi. Bunun sonucu olarak, imalatçılar son eser fiyatlarını besbelli halde artırmak durumunda kaldı.
Ham unsura erişimde genele yaygın zorluklar yaşanırken tedarikçilerin teslimat mühletleri uzadı. Kelam konusu artış güçlü seviyede olsa da son yedi ayın en düşük oranında gerçekleşti. Materyal teminindeki zorluklar, artan maliyetler ve kırılgan talep, nisan ayında satın alma faaliyetlerinin yanı sıra girdi ve sonuncu eser stoklarının azalışında tesirli oldu.
Firmaların operasyonel kapasitelerini genişletmek hedefiyle üst üste 23. ay istihdam artırması, anketin görece olumlu tarafı olarak öne çıktı. İstihdam artışı ölçülü seviyede lakin mart ayına nazaran hafif daha yüksek süratte gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Fiyat baskılarının yüksek seyrini müdafaası ve tedarik zincirlerinde süregelen aksamalara bağlı olarak Türkiye’deki imalatçılar açısından şiddetli faaliyet şartları devam etti. Ukrayna’daki savaşın da bu problemlere eklenmesiyle ihracat son üç ayda birinci defa yavaşlama kaydetti. Bununla birlikte hem maliyet baskıları hem de tedarik gecikmeleri geçen yılın eylül ayından beri en düşük seviyede kaydedildi ve ikinci çeyreğin geri kalanında şartların büyümeye daha elverişli hale gelebileceğine dair umut verdi.”
Takip edilen 10 bölümün dördünde üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI nisan ayı raporu, imalat dalında devam eden kuvvetli piyasa şartlarına karşın ikinci çeyreğin birinci ayında birtakım göstergelerin güzelleştiğine işaret etti. Enflasyonist baskılarda görülen zayıflama belirtilerinin yanı sıra birtakım kesimlerde tedarikçilerin teslim sürelerindeki uzama yerini yatay seyre bıraktı. Bölümlerin çoğunluğunda artan istihdam, anketin en olumlu taraflarından biri olmayı sürdürdü.
Nisan ayında anket kapsamında takip edilen 10 kesimden yalnızca dördü üretimini artırdı. Fakat bu sayı, geçen yılın kasım ayından beri en yüksek seviyeye çıktı. Ağaç ve kağıt eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler dalında üretim toparlanırken en güçlü büyüme giysi ve deri eserlerinde gerçekleşti. Kara ve deniz taşıtları üretimi de nisanda artmaya devam etti. En keskin yavaşlama ise metalik olmayan mineral eserlerde yaşandı.
Takip edilen 10 kesimin birçoklarında yeni siparişler ivme kaybederken en bariz düşüş makine ve metal eserlerde yaşandı. Elektrikli ve elektronik eserler kesiminin yeni siparişleri güçlü bir biçimde toparlandı ve büyüme Haziran 2020’den bu yana en yüksek oranda kaydedildi.
Nisan ayında tedarik zincirleri güzelleşme belirtileri gösterdi. Dalların kimilerinde teslimat müddetlerinin artış eğilimi yerini yatay seyre bırakırken başkalarında ise mart ayına nazaran daha ölçülü arttı. Ağaç ve kağıt eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler kesimlerinde evvelki aya nazaran çok daha hudutlu gecikmeler gözlendi.
Misal biçimde enflasyonist baskılar ikinci çeyrek başında genel olarak hafifledi. Yedi kesimde girdi maliyetlerindeki artış sürat keserken tekrar birebir sayıdaki dalda en son eser fiyatları enflasyonu geriledi. Her iki göstergede de en süratli yükseliş metalik olmayan mineral eserler dalında ölçüldü.
Dalların çoğunluğunda istihdam artmaya devam ederken en güçlü artış Kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti. Bununla birlikte, satın alma faaliyetleri ise kara ve deniz taşıtları ile giysi ve deri eserleri olmak üzere sadece iki bölümde artış gösterdi.
Giysi ve Deri eserlerinde girdi alımlarının tekrar büyümeye geçmesi, kesimin girdi stoklarında anketin başladığı Ocak 2016’dan beri en güçlü artışın gerçekleşmesini sağladı. Üretim öncesi stoklar yalnızca üç kesimde artış kaydetti. Lakin bu sayı geçen yılın eylül ayından beri en yüksek seviyeye çıktı.
Hibya Haber Ajansı
